مشاغل سخت و زیان‌آور چه مشاغلی هستند؟
اگر محیط کاری از نظر عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی استاندارد نباشد، سلامت افراد به خطر می‌افتد. این خطرات، تنش‌های روحی و جسمی سنگینی را به شاغلین در این محیط‌ها وارد می‌کند. معمولا این تنش‌ها، باعث بیماری‌های شغلی و عوارض ناشی از آن‌ها مانند از کارافتادگی دائم یا جزئی می‌شوند. به‌طورکلی به مشاغلی با این شرایط، مشاغل سخت و زیان‌آور می‌گویند. معمولا تعیین سخت و زیان‌آور بودن مشاغل، بعد از درخواست کارگر یا شرکت، مورد بررسی و تایید اداره کار کشور قرار می‌گیرد. ما در این مطلب قصد داریم به معرفی و بررسی مشاغل سخت و زیان‌آور بپردازیم.
انواع مشاغل سخت و زیان‌آور
شغل سخت و زیان‌آور به کاری گفته می‌شود که به دلیل شرایط فیزیکی، روانی یا محیطی، برای سلامت و رفاه کارکنان خطرناک و دشوار است. این مشاغل معمولا شامل کار در صنایع سنگین، معدن، ساخت‌وساز، کشاورزی و برخی مشاغل خدماتی می‌شوند. در ادامه با تعدادی از مشاغل سخت و زیان‌آور آشنا می‌شویم.
کار در معدن
کار در معدن به عنوان سخت‌ترین کار در هر کشوری معرفی می‌شود. معادن خواه تحت‌الارضی باشند یا سطح‌الارضی، وقتی که موجب شود کارگران در تونل‌ها و راهروهای سرپوشیده به استخراج مشغول شوند، در دسته مشاغلی قرار می‌گیرند که سختی کار دارند. همچنین کارگران معدن با مشکلات فیزیکی حمل بار و قرارگیری در معرض گرد و غبار و کار در فضاهای تنگ مواجه هستند.
مشاغل ساختمانی
کارگران ساختمانی معمولا در شرایط آب و هوایی مختلف و در ارتفاع کار می‌کنند. این مشاغل شامل بنا، کارگر عمومی و مهندس ساختمان هستند. خطر سقوط، ضربه و برخورد اشیا و آسیب‌های ناشی از ماشین‌آلات از جمله مواردی است که می‌تواند جان شاغلین ساختمانی را به خطر بیندازند.
کار در کوره‌های ذوب
کار در کنار کوره‌های ذوب نیز تحت شرایطی در لیست مشاغل سخت و زیان‌آور قرار می‌گیرد. اگر کارگر با حرارت و بخارات زیان‌آور در ارتباط باشد و یا کارگر حمل و تخلیه مواد مذاب کوره‌ها را بر عهده داشته باشد، فعالیتش جزو مشاغل دارای سختی کار قرار می‌گیرد.
مشاغل کشاورزی و مزرعه‌داری
کشاورزان و کارگران مزرعه با خطرات طبیعی مانند طوفان، آفت و حملات حیوانات مواجه هستند. همچنین استفاده از سموم و آفت‌کش‌های شیمیایی می‌تواند به سلامت آن‌ها آسیب برساند. کارگران مزارعی که به ضدعفونی طویله‌ها و آشیانه‌های مرغداری می‌پردازند هم فعالیتشان جزو مشاغل سخت به شمار می‌روند.
مشاغل راه‌سازی و آسفالت خیابان‌ها
کارگری در امور راه‌سازی و آسفالت خیابان‌ها هم جزو مشاغل سخت و زیان‌آور به شمار می‌رود. کسانی که به‌طور مداوم در مشاغلی مانند پخت آسفالت، قیرپاشی، شن پاشی و مالچ پاشی کار می‌کنند به دلیل قرار گرفتن در معرض حرارت بسیار بالا و یا کار در هوای گرم تابستان، فعالیتشان در دسته مشاغل سخت قرار می‌گیرد.
مشاغل صنعتی و تولیدی
کارگرانی که در صنایع مختلف، مانند فولاد، پتروشیمی، ذوب‌آهن و… که با ماشین‌آلات سنگین و مواد شیمیایی خطرناک کار می‌کنند از دسته افرادی هستند که کارشان جزو مشاغل سخت و زیان‌آور است. خطرات مختلف شامل سوختگی، بریدگی، قطع عضو و قرارگیری در معرض صدا و لرزش زیاد از عوارض این مشاغل می‌باشد.
مزایا و معایب مشاغل سخت و زیان‌آور
آمار حوادث منجر به آسیب‌های جدی و فرسودگی کارگر در مشاغل سخت زیاد است. در چنین شرایطی معمولا، کارفرما و اداره کار تلاش می‌کنند، که با بهره‌گیری از تدابیر ایمنی، بهداشتی و همچنین دادن مزایای خاص از شرایط سخت و زیان‌آور کارگر کم کنند. به همین دلیل برای این مشاغل خاص، سختی کار در نظر گرفته‌اند. مشمولین سختی کار می‌توانند، پیش از موعد بازنشسته شوند، تعداد ساعات کمتری کار کنند و مرخصی بیشتری هم داشته باشند. در ادامه به‌طور کامل به مزایا و معایب مشاغل سخت و زیان‌آور می‌پردازیم.
مزایای مشاغل سخت و زیان‌آور عبارتند از:
- افرادی با داشتن 20 سال سابقه کار متوالی یا 25 سال سابقه کار متناوب در مشاغل سخت، می‌توانند، درخواست بازنشستگی بدهند
- به دلیل خطرات و چالش‌های موجود در این مشاغل، کارفرمایان در مشاغل سخت معمولا حقوق بیشتری را برای جذب و حفظ کارکنان ارائه می‌دهند. این موضوع می‌تواند شامل اضافه‌کاری، پاداش‌های خطر و مزایای بیمه‌ای باشد
- بسیاری از کارهای سخت و طاقت‌فرسا به دلیل کمبود نیروی کار، فرصت‌های شغلی بیشتری را ارائه می‌دهند. افرادی که آماده‌اند در این مشاغل کار کنند، می‌توانند به سرعت شغل پیدا کنند
معایب مشاغل سخت و زیان‌آور عبارتند از:
- کارکنان این مشاغل ممکن است در معرض آسیب‌های جدی مانند صدمات جسمی، قطع عضو و بیماری‌های مزمن و یا مشکلات روانی قرار گیرند. این خطرات می‌توانند ناشی از شرایط محیطی، مواد شیمیایی یا فشارهای روانی در کار باشند
- کارکنان در مشاغل سخت معمولا ساعات کاری طولانی‌تری دارند که می‌تواند منجر به خستگی جسمی و روحی آن‌ها شود. این موضوع ممکن است تاثیر منفی بر زندگی خانوادگی و اجتماعی آن‌ها داشته باشد
- کار در شرایط سخت می‌تواند منجر به بروز مشکلات بهداشتی جدی شود. کارکنانی که در معرض مواد شیمیایی، گرد و غبار یا شرایط نامناسب جوی قرار دارند، ممکن است با مشکلات تنفسی، پوستی یا دیگر بیماری‌ها مواجه شوند
رابین تدبیر؛ مجموعه‌ای کارآمد در زمینه ارائه خدمات شغلی
مشاغل سخت و زیان‌آور به کارهایی گفته می‌شود که در آن‌ها شرایط محیطی و فیزیکی کار، سلامت کارگر را به خطر می‌اندازد. کارگران در این مشاغل از حقوق و مزایای ویژه مانند بازنشستگی زودتر از موعد و اضافه پرداخت بیمه برخوردار هستند. آگاهی از حقوق مربوط به مشاغل سخت و زیان‌آور به کارگران کمک می‌کند تا از حمایت‌های قانونی لازم بهره‌مند شوند و شرایط کاری بهتری داشته باشند.
رابین تدبیر ویدا، یک مجموعه کارآمد و تخصصی در عرصه مشاوره‌های حقوقی و شغلی است. ما در این مجموعه خدماتی مانند مشاوره در رابطه با صدور پروانه کار، مشاغل سخت و زیان‌آور، اشتغال اتباع خارجی و… را به متقاضیان ارائه می‌دهیم.
سوالات متداول
مزایای مشاغل سخت و زیان‌آور شامل چه مواردی می‌شوند؟
بازنشستگی زودتر از موعد (20 تا 25 سال سابقه)، حقوق و مزایای بیشتر نسبت به مشاغل عادی و فرصت شغلی بیشتر از مزایای سختی کار هستند.
معایب مشاغل سخت و زیان‌آور شامل چه مواردی می‌شوند؟
قرار گرفتن در معرض آسیب‌های جسمی و روحی، قرارگیری در محیط‌های غیر بهداشتی و ساعت کار طولانی‌مدت از معایب سختی کار هستند.
مشاغل سخت و زیان‌آور شامل چه مشاغلی می‌شوند؟
مشاغل صنعتی و تولیدی، ساختمانی، کشاورزی و مزرعه‌داری، راه‌سازی و آسفالت خیابان‌ها، کار در کوره‌های ذوب و معدن از مشاغل سخت و زیان‌آور می‌باشند.